Hoe ben jij op het spoor gekomen van de pedagogiek van Emmi Pikler?
‘Als jonge moeder, mijn twee dochters zijn inmiddels begin twintig, had ik allerlei vragen. Zoals: hoe speel ik met mijn baby? Het voelde niet goed om in hun spel een sturende rol te hebben. Iemand attendeerde me op de Piklerpedagogie: de ideeën die Emmi Pikler in het weeshuis in Loczy ontwikkelde (daarom heet deze pedagogie in Vlaanderen ook Loczy, zie kader). In haar ideeën vond ik veel herkenning. Ik had veel plezier in de verzorging van mijn baby op de commode. Pikler schreef dat dat de momenten zijn waarop je écht contact kunt hebben met je kind. Over het spelen schreef ze dat het beter is je kind te volgen en te observeren. Baby’s kunnen al zo goed zelfstandig spelen. De volwassene zorgt voor passend speelmateriaal en laat een baby er vervolgens zijn gang mee gaan. Als moeder heb ik daar gouden momenten aan beleefd. Mijn kinderen hadden zoveel ideeën waar ik als volwassene nooit aan had gedacht.’
Hoe is de inrichting van een Piklerkinderopvang?
‘Vaak zie je klim- en klautermateriaal waar een kind kruipend of tijgerend overheen gaat. Hij ontdekt hoogte en diepte, en wat voor effect dat op zijn balans heeft. Die motorische ontwikkeling is belangrijk in de Piklerpedagogie. Elke baby wordt geboren met een grote behoefte om te bewegen. Het is belangrijk dat we aan die behoefte voldoen.’
Wat maakt dat zo belangrijk?
‘Een kind leert uit eigen ervaring wat hij kan en niet kan en hoe hij ermee omgaat als iets nog niet zo goed lukt. Het leert hem zijn eigen grenzen kennen. Door een kind zijn gang te laten gaan zonder aanmoediging, voorkom je dat hij iets alleen maar doet omdat zijn verzorger dat van hem vraagt. Dat een kind iets doet vanuit zijn eigen interesse en nieuwsgierigheid, is een belangrijke waarde in de Piklerpedagogie.’
Welk speelmateriaal is voor een baby geschikt?
‘Belangrijk is passief speelmateriaal. Zulk materiaal, dat uit zichzelf niets doet, dat geen licht geeft of geluid maakt, activeert het kind. Zoals een grote variatie aan mandjes, tasjes, bakjes, schaaltjes en emmertjes. En niet te vergeten een keukenvergiet, dat oneindig veel mogelijkheden biedt. Als je er balletjes in legt, kan een kind dat op de grond ligt zien dat er iets in zit. Hij kan het op zijn hoofd zetten, het vergiet als pan gebruiken om in te roeren of als bedje voor zijn knuffel.’
Is dat op de lange termijn niet saai, altijd diezelfde bakjes, mandjes, en dat vergiet?
‘Nee. Met de bakjes waarmee een kind van acht maanden plezier heeft, speelt ook een kind van bijna twee jaar. Het doet er alleen andere dingen mee. Een vader zei ooit: “Het speelmateriaal blijft hetzelfde, maar mijn kind gebruikt het materiaal steeds weer op een andere manier.” In de opvang hebben kinderen best veel met verandering te maken. Dan is het fijn als het speelmateriaal grotendeels hetzelfde is. Met de kanttekening dat als ergens niet mee gespeeld wordt of als je ziet dat kinderen ergens behoefte aan hebben, je in het aanbod varieert. Dat is een kwestie van goed observeren met kennis van de spelontwikkeling.’
(...) Lees verder in KIDDO 2 (2018) vanaf pagina 23. Nog geen abonnee? Klik hier.
Meer Pikler op het Babycongres!
Tijdens het Babycongres van Logacom op dinsdag 20 maart in Ede is er een deelsessie die ingaat op de pedagogiek van Pikler. Sprekers zijn Gonny Tromp en Piklerpedagoog Hedie Meyling.
Meer informatie lees je op www.babycongres.nl.
