De kleuters Aafke, Bastiaan, Chaima en Dennis spelen in de zandbak. Aafke en Bastiaan zijn samen een kasteel aan het bouwen. Soms zijn ze het even oneens. ‘Nee, niet daar!’ , als de een een vormpje op een bepaalde plek in het kasteel drukt. Maar ze komen er samen wel uit. De ene keer doen ze de zin van de een en de andere keer van de ander. Chaima en Dennis spelen in hun eentje met vormpjes op de rand van de zandbak. Ze hebben elk hun drie vormpjes op de rand naast hen liggen. Bastiaan ziet een vormpje bij Dennis liggen en grist het weg. Dennis kijkt beteuterd, maar zegt niks. Als Aafke een vormpje bij Chaima wegpakt, grijpt Chaima het ook vast en roept: ‘Van mij, van mij!’

Hoe reageer je nu op deze meisjes? Waarschijnlijk zul je even kijken hoe Aafke en Chaima deze situatie oplossen. Kinderen kunnen dat soms zelf heel goed. Als beide partijen kunnen leven met de oplossing, is daar niks mis mee. Waarschijnlijk zal je ingrijpen als een of beide kinderen beginnen te schreeuwen en huilen en het vormpje stevig blijven vasthouden.

 

Wat is pesten?

In de kinderdagopvang heb je te maken met relatief jonge kinderen. Gezien hun ontwikkeling moeten velen nog leren om op een sociale manier met elkaar om te gaan. Hun hersenen zijn nog lang niet volgroeid. Sommige kinderen kunnen zich al erg goed inleven in een ander, maar de meesten zullen nog begeleiding nodig hebben zodra hun belangen botsen. En daar ligt voor de pedagogisch medewerkers een belangrijke taak. Volwassenen dienen een kind te leren wat een passende reactie is in een bepaalde situatie, waarbij ze rekening houden met hun eigen belangen. Het is daarbij van groot belang om te kunnen inschatten of kinderen echt pestgedrag vertonen.

Is in dit voorbeeld nu sprake van pesten, ruzie of onenigheid?

Van pesten is sprake:

·         bij een bewuste, negatief gerichte actie tegen een ander

·         als er een machtsverschil is tussen de partijen

·         als vaak hetzelfde kind als doelwit wordt gekozen.

In dit voorbeeld is er natuurlijk sprake van een negatief gerichte actie.  Het is de vraag of het een bewust negatieve reactie was. Waarschijnlijk had Aafke niet als doel om vervelend te doen tegen Chaima, maar wilde ze het zeer aantrekkelijke vormpje verkrijgen. Het was anders geweest als Aafke bijvoorbeeld zomaar was langsgelopen en het vormpje had weggepakt en een eindje verder had neergegooid. Dat is wel pestgedrag.

 

Is er machtsverschil tussen de partijen? Dat weet je alleen als je Aafke en Chaima beter kent. Als Aafke ouder is dan Chaima zou zij meer te zeggen kunnen hebben in de groep, maar ook agressievere kinderen hebben vaak meer macht. Als twee partijen gelijke macht hebben, noemen we het geen pesten, maar ruzie of onenigheid. De strijd is dan gelijk. Dat is bij pesten niet zo: de een is ‘zwakker’ dan de ander.

 

Wordt Chaima vaker als doelwit gekozen? Ook dat weten we niet uit dit verhaaltje. Als Chaima vaker de pineut is en wordt uitgekozen om dwars te zitten, dan is er sprake van pesten.

 

De conclusie: er is geen sprake van pesten. Het gedrag van Aafke gaat wel over de grens van Chaima, maar het lijkt erop dat zij haar grenzen goed kan bewaken. Voor jou als begeleider is blijven observeren hier voldoende.