Eerder die ochtend hebben leidster Carolien en stagiaires Nuriye en Kamer ervoor gezorgd dat de ruimte van de peutergroep in orde is; ze hebben de plantjes op de tafeltjes gezet, ervoor gezorgd dat de kasten met materialen geordend en compleet zijn en dat de ruimte veilig, rustig en 'voorbereid' is. Leidster Carolien van Dijk: 'Als je op een montessoripeutergroep werkt, moet je deze ordening en verzorging op kunnen brengen. Je kunt best thuis een sloddervos zijn, maar op het moment dat je hier in de groep komt, moet je de knop omzetten en orde kunnen brengen.'
De visie van Montessori
Maria Montessori (1870-1952) startte precies honderd jaar geleden, in 1907, de eerste montessorischool in Italië. Nederland volgde al snel, eerst met montessorischolen en vanaf de jaren zestig ook met -peutergroepen en -kinderdagverblijven. In de montessorivisie krijgen kinderen de ruimte om zich in vrijheid te ontwikkelen, vooral doordat ze zelfstandig mogen werken in een omgeving met een rijkdom aan materialen. Deze materialen liggen in kasten op kindhoogte, zodat ieder kind zelf kan pakken waar het mee wil werken. Met de aard van de 'werkjes' wordt ingespeeld op de van nature aanwezige drang van kinderen om dingen te onderzoeken en te ontdekken.
Aan het werk!
Als de ouders van De Kleine Pas vertrokken zijn, gaan de meeste kinderen zelf een werkje uit de kast halen. Hiermee gaan ze op een kleedje op de grond zitten of aan hun eigen tafeltje. Opvallend is de grote concentratie waarmee de kinderen even later aan het werk zijn. De een bekijkt met een vergrootglas allerlei schelpen, een ander kind sopt met grote concentratie een pop schoon met water en veel zeep, weer een ander kind doet een puzzel en op de grond legt een groepje kinderen allerlei vormen met stokken, die een reeks vormen van lang naar kort. Alle werkjes zijn bedoeld om de taalontwikkeling, de motorische ontwikkeling en de zintuiglijke ontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Als de kinderen met een werkje klaar zijn, ruimen ze het zelf op. Als het nodig is, maken ze zelf hun tafeltje schoon. Daarna pakken ze weer een ander, meestal moeilijker werkje. Als ze willen, kunnen ze ook iets te eten en te drinken pakken en dit zelf aan tafel opeten en -drinken.
Helpen of niet?
Gedurende de ochtend houden de leidster en twee stagiaires ieder een eigen groepje van vier of vijf kinderen in de gaten. Met een geconcentreerde blik observeren ze de kinderen en ondersteunen hen daar waar dat nodig is. Carolien: 'Sommige kinderen weten niet wat ze met een werkje moeten doen of pakken niet zelf iets. Die moet je dan echt bij de hand nemen en vragen: Zullen we een werkje pakken? Ja? Uit welke kast wil je dan iets? Pak het zelf maar. Dan blijf je er even bij, maar zo gauw een kind het verder zelf kan, neem je afstand. Andere kinderen zijn juist weer zo druk bezig, dat ze helemaal vergeten om iets te eten en te drinken. Daar herinneren we ze dan op een gegeven moment aan.'
Toch is het in de montessoriaanpak vooral een kunst om als begeleid(st)er niet te pas en te onpas een kind te hulp te schieten. Op de vraag of dit soms niet heel moeilijk is, moeten Carolien, Nuriye en Kamer hard lachen. Nuriye Kale: 'Inderdaad was dat in het begin heel lastig, want voor je het weet heb je al iets voor een kind gedaan of gepakt. Maar je went er toch wel aan.' Het motto van de montessorivisie is 'Help mij het zelf te doen'.
Lees verder in KIDDO 3 vanaf pagina 20.
