Aangeraakt worden is een eerste levensbehoefte van kinderen; de tastzin (voelen) is in feite het eerste zintuig dat ontwikkeld wordt. Door een liefdevolle aanraking voelt een kind dat hij mag zijn wie hij is. Kinderen die te weinig of alleen liefdeloos worden aangeraakt, kunnen verstoord raken in hun ontwikkeling. Leid(st)ers hebben daarom, naast de ouders, een verantwoordelijkheid in de mate waarin en de manier waarop zij kinderen op een warme, respectvolle manier aanraken. Inspiratie voor deze wijze van aanraken kun je in de haptonomie vinden.

Wat is haptonomie?
Haptonomie is een begeleidingsvorm waarbij aanraking het uitgangpunt is. Als je voor begeleiding naar een haptonoom gaat, word je met aandacht aangeraakt om zo in contact te komen met jezelf en je werkelijke gevoelens. Een aanraking is vaak persoonlijker dan ergens over praten. In de haptonomische begeleiding staat het ónt-moeten (niet langer moeten) centraal. De aanraking gebeurt op een natuurlijke, vanzelfsprekende manier, zoals bij het troosten van iemand die pijn of verdriet heeft; vanuit respect en tederheid. Rian Heyne is haptonome en biedt in haar praktijk haptonomische begeleiding aan. Daarnaast geeft ze regelmatig trainingen over aanraken aan leid(st)ers in de kinderopvang. De haptonomische uitgangspunten zijn namelijk heel bruikbaar in het werken in de kinderopvang.

Hoe verschoon je een kind?
Rian Heyne vertelt: 'Als een baby voor het eerst naar een kinderdagverblijf gaat, is het meestal een paar maanden oud. Baby's zijn zeer gevoelig voor aanraking en leidsters kunnen daar heel goed op inspelen, bijvoorbeeld tijdens de vele verschoonmomenten die er zijn. Denk maar eens terug aan de laatste keer dat je een baby verschoonde. Weet je nog hoe je dat deed? Was je heel efficiënt bezig? Was je misschien ondertussen in gedachten bezig met andere dingen, bijvoorbeeld met de andere kinderen die op dat moment in de ruimte waren? Hoe waren je aanrakingen: functioneel en stevig? Of waren ze zacht en bewust? Nam je de gelegenheid om bewust contact te maken met het kind dat je aan het verschonen was? Praatte je met het kind en vertelde je wat je ging doen?'

Een kind verschonen kun je zien als iets wat er nu eenmaal bij hoort en wat gewoon moet gebeuren. Je kunt het echter ook zien als een mooi moment om contact te maken, zowel in het lichamelijk aanraken als in het maken van oogcontact en het praten met een kind. Door bewust bezig te zijn met je aanrakingen, maak je de steeds weer terugkerende verzorgmomenten prettiger en leuker. De meeste kinderen worden er rustiger van en zullen minder snel tegenstribbelen.

Lees verder in KIDDO vanaf pagina 9.