De cijfers liegen er niet om: bijna de helft (44%) van de Vlaamse moeders en vaders voelt zich doordeweeks gestresst. Dat blijkt uit de enquête 'Gezinnen onder druk', die Vlaams minister van Gelijke Kansen Kathleen Van Brempt en de Gezinsbond lieten uitvoeren. De enquête peilde naar het stressgevoel van Vlaamse gezinnen in de combinatie arbeid en gezin. De vragenlijst werd ingevuld door 4.017 Vlaamse mannen en vrouwen met minstens één kind onder de twaalf jaar.
Dertien procent van de ondervraagden beweert veel stress te hebben, 31% spreekt van matige stress. 97% van de respondenten heeft een betaalde job. De stress blijkt het grootst bij vrouwen en eenoudergezinnen. Vooral tijdens het ochtendritueel, wanneer de kinderen op tijd de deur uit moeten, piekt de stress. Een op de drie ouders beweert ’s ochtends matige stress te hebben, twintig procent van de vrouwen en zeventien procent van de mannen spreekt zelfs van veel stress bij de ochtendlijke taken.

Onvoorziene omstandigheden
De avondactiviteiten – koken, eten, huishoudelijke taken en kinderen helpen met hun huiswerk – verlopen voor de vaders vrij ontspannen, maar dat geldt minder voor de moeders. Zij geven twee keer zo vaak aan 'veel stress' te ervaren bij die avondactiviteiten. Vrouwen blijken ook nog altijd meer huishoudelijke en zorgtaken voor hun rekening te nemen. Het aantal kinderen in een gezin blijkt weer weinig invloed te hebben op het stressniveau van de ouders.
De stress piekt ook bij een onvoorziene omstandigheid op het werk of in het gezin. Een op de drie ouders zegt veel stress te voelen wanneer de planning op het werk 'fout' loopt. Een onvoorziene gebeurtenis in het gezin bezorgt vooral moeders kopzorgen: twintig procent zegt dan veel stress te voelen, tegenover twaalf procent van de vaders. Zoals enigszins te verwachten hebben eenoudergezinnen het nog zwaarder. Bij 28% van de eenoudergezinnen brengt een onvoorziene omstandigheid in het gezin veel stress met zich mee.

Uit de bevraging is verder gebleken dat flexibeler werken en meer betaalde huishoudhulp worden gezien als de beste oplossingen om stress te lijf te gaan. Ouders verlangen vooral naar de mogelijkheid om thuis te werken of om vrij te kunnen nemen op drukke gezinsmomenten. Ook dichter bij huis werken is voor velen een oplossing voor het stressprobleem. 29% van de vrouwen vermeldt eveneens dat 'meer hulp van de partner' een oplossing kan bieden. Als reactie op deze resultaten pleit de betrokken minister onder andere voor ‘gezinsvriendelijke diensten in bedrijven’, meer flexibiliteit van de werkgevers en zorgverlof voor vaders.

Rol van kinderopvang
Vreemd genoeg wordt er in het hele verhaal met geen woord wordt gerept over kinderopvang. Nochtans bepaalt de kinderopvang voor een groot stuk hoe ouders zich voelen bij de combinatie werk en gezin. Om te beginnen moet die kinderopvang uiteraard goed zijn. Dat je als ouder vertrouwen hebt in de opvang van je kind, en weet dat je kind er gelukkig is, is een noodzakelijke voorwaarde om de combinatie werk en gezin te kunnen realiseren. Verder spelen ook de openingsuren een rol. Moet een ouder zich in honderd bochten wringen om het vroege sluitingsuur te halen, of kan die rekenen op meer flexibele openingstijden? Ook de sfeer in het kinderdagverblijf en de houding van de medewerkers spelen een rol. ‘Het ophalen van mijn kinderen in de crèche is voor mij een rustpunt in een hectische dag’, vertelt een jonge moeder. ‘Omdat de sfeer er zo sereen is, en omdat ik voel dat de begeleidsters mij niet veroordelen voor de lange werkdagen die ik als moeder heb.’

De Biotoop in Gent is een zelfstandig kinderdagverblijf. Ineke Taffijn is een van de oprichters en coördinatrice van een de vestigingen. Herkent ze zich in de resultaten van de enquête? ‘Ik heb de indruk dat vooral de mama's verscheurd blijven tussen hun werk en de zorg voor hun kinderen. Wij gaan in de nabije toekomst daarom onze ouderparticipatie verder uitbreiden met moedergroepen, zodat moeders ook bij elkaar steun kunnen vinden. Anderzijds merk ik toch dat de mentaliteit van werkende ouders stilaan verandert. Velen pikken de stress niet meer en lijken hun prioriteiten te verleggen. Meer en meer koppels kiezen ervoor om vier dagen per week te gaan werken en hun kind 3 dagen naar de opvang te brengen. Mensen proberen ook vaker thuis te werken.’

Lees verder in KIDDO 3 2009, vanaf bladzijde 19