De thema’s risico’s en spelplezier zijn onderwerp van heel wat studiedagen en onderzoek. Afgelopen zomer besteedde de Britse Playday of Buitenspeeldag – die ook in Vlaanderen navolging heeft gekregen – er zelfs aandacht aan. Playday wou een einde maken aan wat ze daar de cotton wool culture noemen: de neiging om kinderen te veel te willen beschermen. Dat druist immers in tegen hun verlangen naar avontuur en hun hang naar fantasie. En ja, daar horen natuurlijk ook risico’s bij. Kinderen moeten die risico’s leren nemen, anders zullen ze die niet goed kunnen inschatten, klinkt het.

Zoveel mogelijk avontuur
Voor buitenschoolse opvang ’t Maantje uit Ternat staat de relatie tussen risico en spelplezier, zowel binnen als buiten, voortdurend in de aandacht. De begeleiders zijn er dagelijks mee bezig. De buitenruimte bestaat uit een grasveld met een niveauverschil, een zandbak, een voetbalveld en bomen waarin de kinderen – onder toezicht – mogen klimmen. Bovendien kan ’t Maantje ook de speeltuin van de vlakbij gelegen school gebruiken. In de zomer wordt een springkasteel opgeblazen.
‘We hebben een ideeënbus, waarin de oudste kinderen zelf voorstellen kunnen stoppen’, zegt teamcoördinator Stefanie Beeckman. ‘We hebben op hun vraag een kabelbaan geïnstalleerd en een skatebaan. Die skatebaan werd na een tijdje niet meer gebruikt, en daarom hebben we hem te koop gezet om andere speeltuigen te kunnen kopen. Die zijn vaak erg duur. Maar dankzij de samenwerking met de school kunnen wij ook de sporthal gebruiken. Ondanks onze beperkingen proberen we toch zoveel mogelijk avontuurlijke spelmogelijkheden aan te bieden.’
Die vallen natuurlijk heel erg in de smaak van de kinderen, maar het is zaak om de veiligheid te waarborgen. Leen Messiaen is kwaliteitscoördinator van ’t Maantje. Ze zorgt ervoor dat de opvang aan de normen voldoet wat betreft visie, beleid, infrastructuur en veiligheid ‘Bij ons zijn de kleuters en de kinderen uit de lagere school van elkaar gescheiden. Opvanginitiatieven die dat anders organiseren, hebben het soms extra moeilijk om ervoor te zorgen dat de risico’s voor alle leeftijdsgroepen beperkt zijn. Hier blijft het overzichtelijk.’

Extra paar ogen
De aanwezigheid van Leen als kwaliteitscoördinator betekent voor ’t Maantje een extra steun. ‘Sowieso is de regelgeving op het vlak van veiligheid in de buitenschoolse erg streng’, zegt Leen. ‘Zo wordt de inrichting van de binnen- en buitenspeelruimte van overheidswege grondig gecontroleerd. Ook de speeltoestellen zelf worden geregeld nagekeken.’
Stefanie vult aan: ‘We beschikken over één personeelslid per veertien kinderen. Als ze in de bomen willen klimmen, kan dat, maar alleen als een extra paar ogen hen in de gaten kan houden. Het komt er dus op neer om als collega’s onderling goede afspraken te maken. Hoezeer we kinderen ook willen uitdagen in hun spel, we zullen nooit beknibbelen op de veiligheid.’
‘Het voordeel van kant-en-klare speeltoestellen is dat je de risico’s beter beheerst, maar ze zijn duur,’ voegt Leen Messiaen eraan toe. ‘Als je ze toch kunt aankopen, verliezen ze soms hun aantrekkingskracht voor de kinderen, omdat ze niet vernieuwend genoeg zijn of te weinig uitdagingen bieden. Als alternatief gaan we geregeld eens naar de speeltuin in het dorp.’
Omdat in ’t Maantje ook kinderen met beperkingen welkom zijn, zijn de begeleidsters zich nog meer bewust van de risico’s. ‘Je merkt dat hoe ouder de kinderen zijn, hoe beter ze de risico’s zelf leren inschatten, ongeacht eventuele beperkingen’, vindt Stefanie. ‘Meisjes zijn doorgaans rustiger, jongens durven meer hun grenzen te verleggen, en dat moet je ze vaak ook laten doen. Anders leren ze het gevaar niet in te zien. Hoewel… als ze al eens hard terecht komen, zijn ze dat vaak al snel weer vergeten’, lacht Stefanie. ‘Je moet ze dus geregeld aan mogelijke gevaren herinneren.’


Lees verder in KIDDO 1 2009, pagina 36