Door Kjille Soeting
Voor alles wat hij later kan en leert, legt een baby de basis in het eerste jaar. Met specifieke kennis over de ontwikkelingsgebieden kun je de kinderen in je groep heel gericht en zinvol uitdagen en begeleiden in dat eerste jaar van hun leven. In dit artikel vind je een aantal activiteiten en spelletjes die bedoeld zijn voor de allerkleinsten. Voor het gemak zijn er verschillende ontwikkelingsgebieden genoemd, al overlopen deze elkaar natuurlijk ook.
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand – persoonlijkheidsontwikkeling
Een baby ziet zichzelf niet als een losstaand wezen in de wereld. Een baby ontdekt zijn identiteit, wij hij is en wat hem anders maakt dan de ander, door de ervaringen die hij in verschillende situaties opdoet. Het herkennen van uiterlijke kenmerken is een van de voorwaarden waardoor de persoonlijkheid zich kan vormen. Een spiegel is hiervoor een goed hulpmiddel. In iedere groepsruimte is wel een plekje te vinden waar je op babyhoogte een spiegel kunt plaatsen. Bijvoorbeeld ergens vlak boven de grond aan de muur. Maar denk ook eens aan een spiegeltegel die je aan de onderkant van een plank boven de commode plakt! Je zult merken dat vooral de kinderen die tijdens het verschonen veel draaien, rustiger blijven liggen als ze in een spiegel boven zich kunnen kijken. Daarnaast is dit een extra element om het kind te laten participeren tijdens de verzorging. Een baby herkent het andere kind in de spiegel niet direct als zichzelf. Aanvankelijk zal het verrast en met grote ogen kijken naar iedere beweging die het in de spiegel ziet. Als de eerste verbazing voorbij is zal het kind proberen te reiken naar dat ‘andere’ kindje. Wat het voelt en wat het ziet, is informatie die in de cognitieve database terechtkomt. Pas als een baby het eigen lichaam aanraakt in plaats van de spiegel, of achterom kijkt als hij iets in de spiegel ziet gebeuren, begrijpt hij het concept van de spiegel.
Een voorbeeld
Jazzlynn is 6 maanden oud en zit in een wipstoel voor de spiegel. Ze kijkt om zich heen en lijkt zich niet bewust te zijn van haar spiegelbeeld. Pedagogisch medewerker Miranda gaat zachtjes achter haar zitten en zwaait haar handen boven Jazzlynns hoofd heen en weer. De beweging in de spiegel trekt de aandacht en plotseling kijkt Jazzlynn strak naar haar evenbeeld. Ze steekt haar handen naar voren en lijkt even te schrikken van de handen die in de spiegel naar haar toe komen. Jazzlynn laat zich weer terug vallen in de stoel en volgt met veel belangstelling de bewegingen in de spiegel. Plotseling kijkt ze iets hoger dan haar eigen spiegelbeeld en ziet ze Miranda. Zij maakt nog geen geluid, dan zou Jazzlynn immers op haar gehoor afgaan en zich naar Miranda omdraaien. Jazzlynn lacht en zwaait met haar arm. Die beweging trekt haar aandacht weer naar haar spiegelbeeld. Ze buigt voorover en schrikt nu niet meer terug. Ze kijkt met veel belangstelling naar het effect van haar bewegingen in de spiegel.
Optrekken - motorische ontwikkeling
Optrekken is van groot belang ter voorbereiding op het staan en lopen van later. De spieren in de benen en de rug moeten sterker worden en de baby moet vertrouwd raken met het gevoel van rechtop staan en zitten. Het kind zichzelf laten optrekken kan in veel situaties en kost weinig extra tijd. Als je een kindje hebt verschoond of uit bed wil halen, bied het dan je vingers aan zodat het zichzelf kan optrekken voordat je het optilt. Als een baby ligt te spelen en het is tijd voor een voeding of een slaapje, laat hem zichzelf proberen op te trekken. De baby traint vrij ongemerkt zijn spieren en ook voor je rug is het minder belastend om een kind op te tillen dat al rechtop zit of staat. Bovendien groeit het zelfvertrouwen van het kind iedere keer als het de bevestiging krijgt dat het iets zelf kan.
Een voorbeeld
Tyrone is 7 maanden oud en pedagogisch medewerkster Iris loopt met hem naar de commode. Ze zet hem op zijn billen met zijn gezicht naar zich toe neer en biedt hem haar vingers aan om vast te houden. Als Iris Tyrone zachtjes achterover duwt om hem op zijn rug te leggen, spant hij zijn schouders en buikspieren aan om de beweging naar achteren tegen te gaan. Hij drukt zijn hoofd naar voren en gebruikt zijn benen om tegenwicht te geven Iris geeft Tyrone snel een schone luier en biedt hem daarna meteen haar vingers aan. Hij pakt ze stevig vast en hij tilt direct zijn hoofd op. Iris hoeft alleen maar tegendruk te geven want Tyrone trekt zichzelf zo snel op dat hij meteen op zijn voeten gaat staan. Hij zoekt met een brede grijns contact met Iris. Hij ziet er zo trots uit dat Iris erom moet lachen. Dat is precies de bevestiging die Tyrone nodig heeft en vooral verdient!
