De plaatsen in de kinderopvang zijn beperkt, de wachtlijsten zenuwslopend. Daarom moet de baby al opgegeven worden voordat hij of zij geboren is. Als er geen complicaties zijn, werkt de moeder zo lang ze kan - alsof er buiten voedsel en foliumzuur verder niets belangrijk is voor moeder en kind. Maar een zwangerschap is een indringende gebeurtenis. Hormonaal duurt het zo'n twee jaar voordat de vrouw weer in haar gewone doen is en zelfs de man maakt zorghormonen aan als hij met een zwangere vrouw leeft. In dit artikel wordt minder aandacht besteed aan de invloed van de zwangerschap, maar de eerste zorg voor het kindje begint dan. De eerste begeleiding start al daar. De eerste adviezen zijn dan al nuttig, de eerste steun welkom.
Zwangerschap is geen 'gezonde ziekte'; het vergt erg veel van het lichaam. Als vrouwen dan ook nog last hebben van stress, is dat zeer nadelig. Stress tijdens de zwangerschap heeft, via stresshormonen die gemaakt worden, gevolgen voor de ontwikkeling van de baby. Het kind kan afwijkingen of stoornissen krijgen maar ook intelligent worden. Het is onbekend hoeveel stress goed of fout is, maar we weten wel dát het invloed heeft.
Een baby die naar de kinderopvang komt, betekent een zwangere vrouw die werkt en zal blijven werken. Daar is niets op tegen, maar wel als ze daardoor stress heeft. Nu kun je als leid(st)er niets tegen stress doen, maar je kunt wel de vrouw steunen die meer aandacht aan de zwangerschap wil geven en de stress van het werk niet langer kan gebruiken. Bij de aanmelding kan dit al aan de orde komen. Steun de zwangere vrouw zo veel mogelijk door aandacht aan haar zwangerschap te geven.
Huilen als taal
En dan gaat de baby naar de kinderopvang. De ouders zijn een beetje bezorgd en de baby vraagt zich af waar hij of zij terecht is gekomen. Als de baby huilt, geeft hij of zij commentaar op het vertrek van de ouders. Maar een baby is bereid te onderzoeken wie hem of haar kan helpen. Hij of zij kent de eigen ouders, maar wil ook een ander toelaten als die maar helpt waar het nodig is. Voor ouders is dat fijn, maar ook wat griezelig. Veel moeders durven het niet toe te geven, maar ze zijn soms bang dat hun baby iemand anders leuker zal vinden dan zijzelf. Ze wil de baby dicht bij zich houden, ze heeft angst om haar kind los te laten. Ouders kunnen zich ook schuldig voelen omdat ze hun jonge kind achterlaten in de opvang of ze zijn gestresst omdat ze weer moeten werken. En baby's voelen stress haarfijn aan. Opnieuw laten ze dat in hun taal weten: ze huilen. Voor de leid(st)er betekent het dat de baby én de ouders gerustgesteld moeten worden. Zacht en geruststellend praten vindt de baby prettig. Via een gesprekje kun je de ouders ook geruststellen; ze vertrouwen erop dat je goed met hun kind omgaat en ze voelen zich geaccepteerd als ouders. De baby voelt dat de leid(st)er tijd en aandacht voor hem of haar heeft. Zo heeft de baby het gevoel dat hij of zij niet alleen is als er een probleem is. Want dat is wat baby's doen: ze proberen verzorgers aan zich te binden zodat ze hulp krijgen in geval van nood. Door deze wijsheid kan de baby overleven.
Als ouders minder gestresst zijn, neemt de baby dat ook over. Als de ouder vertrouwen heeft in de opvang, geeft de ouder als het ware de opvang aan het kind en niet het kind aan de opvang. De baby voelt dan het vertrouwen dat de ouders in de opvang hebben. Leid(st)ers moeten ouders dus geruststellen. En ouders kúnnen gerustgesteld worden. Als de moeder gespannen blijft rondhangen, gaat het kind nog harder huilen. Het wordt angstig door de stress van de moeder. Leg de moeder uit dat je heel goed voor haar kind zult zorgen, maar dat zij altijd de belangrijkste persoon in zijn of haar leven blijft. Er is door een onderzoek aangetoond dat kinderen die alleen 's nachts bij hun ouders zijn, toch aan hen gehecht raken. Baby's zijn intelligenter dan je denkt: hij of zij weet bij wie het hoort.
Lees het vervolg van het artikel in KIDDO 7 op pagina 8.
Dr. Martine F. Delfos is psycholoog, therapeut, wetenschapper en schrijfster. Kijk voor meer informatie op www.mdelfos.nl.
