Creativiteit betekent iets kunnen creëren of maken, en dan vooral iets eigens en origineels. Creativiteit kan zich uiten in de vorm van concrete producten zoals een tekening of kleiwerkje. Daarnaast kun je creatief denken, en daarmee bedoelen we het creëren van ideeën!

Patroondenken De meeste volwassenen denken niet zo creatief, maar denken vooral in vaste patronen. Bij het leren van een taal of bij het leren autorijden, worden verbindingen in de hersenen aangelegd. Die verbindingen gebruik je na meerdere herhalingen automatisch. Zo ontstaan vaste denkpatronen.
Als je dicht bij je werk woont, ga je er waarschijnlijk lopend of met de fiets naartoe. Dat je ook op een éénwieler kunt gaan, kruipend, achteruitlopend, op handen en voeten of met de groots mogelijke omweg, komt waarschijnlijk niet in je op. Je hebt namelijk geleerd om de meest effectieve en ‘succesvolle’ manier die je kent, te herhalen. Zo ontdekte je dat een tochtje van huis naar werk het snelst gaat als je dat lopend of fietsend via de kortste route doet.
Patroondenken is efficiënt, maar ook beperkend. Voor het komen tot nieuwe, originele ideeën en oplossingen voor problemen of vragen, voor het zien van andere invalshoeken en voor het ontdekken van nieuwe kansen voor mensen en organisaties, is méér nodig.

Patroondoorbrekend denken
Kindercentrum De Vlindertuin heeft natuurlijk een pedagogisch beleidsplan. Het management heeft hiervan een verkorte versie in de vorm van een boekje speciaal voor ouders gemaakt. Helaas blijkt deze aanpak voor de allochtone ouders niet aantrekkelijk te zijn; zij lezen het boekje nauwelijks. Het management vraagt zich af of er ook andere manieren zijn om ouders de pedagogische aanpak van het kindercentrum duidelijk te maken.

Wil je patroondoorbrekend denken, dan kom je uit bij creatief denken. Om een probleem zoals dat van De Vlindertuin op te lossen, kun je een creatieve denksessie organiseren. Tijdens zo’n sessie ga je met een groep mensen met behulp van creatieve denktechnieken brainstormen. Brainstormen wil zeggen dat je in eerste instantie zo veel mogelijk ideeën probeert te verzamelen. Daarna selecteer je de ideeën die je ook echt gaat uitvoeren. Het is daarbij een voorwaarde om àlle, ook de meest vreemde, ideeën toe te laten. Oordelen als ‘Wat een onzinnig idee, dat kan bij ons echt niet, hoor!’ zijn dus niet toegestaan!

In-de-box
Er bestaan heel veel creatieve denktechnieken. Ze zijn onder te verdelen in in-de-boxtechnieken en uit-de-boxtechnieken. Bij een in-de-boxtechniek borduur je voort op bestaande elementen, terwijl je bij uit-de-boxtechnieken nieuwe, vreemde elementen toevoegt. We geven allereerst een voorbeeld waarbij in-de-boxtechnieken gebruikt worden.

Een ander sinterklaasfeest

BSO De Meander wil een originele manier verzinnen om het sinterklaasfeest met de oudste kinderen te vieren. De pedagogisch medewerkers passen een paar in-de-boxtechnieken toe, waarbij ze het bestaande element ‘Sinterklaas komt op bezoek’ verder uitwerken. Enkele mogelijke technieken zijn: Verwijderen, Vermenigvuldigen, Delen en Herordenen. ‘Vermenigvuldigen’ levert het idee op dat alle kinderen zich als Sint kunnen laten verkleden. ‘Verwijderen’ leidt tot het moeten zoeken van een verstopte Sinterklaas in het gebouw en ‘Herordenen’ tot het idee dat er verschillende mensen op bezoek komen, met allemaal een ander kledingstuk van Sinterklaas aan. Het idee van de verstopte Sinterklaas wordt gekozen en uitgewerkt tot een verrassend leuk programma.