Het is 10 uur ‘s ochtends als we aankloppen bij Martine Rombaut en Kim De Sloovere, in Kinderdagverblijf C. Heymans, verbonden aan de Gentse Universiteit. Voor een leefgroep met negen kinderen van 3 tot 16 maanden zijn zij de twee vaste begeleidsters.
Kusje op de neus
Op dit uur van de dag is het rustig in de opvang, de kleinsten genieten van een slaapje en op de speelmat vermaken twee peuters zich met de boerderij. Martine en Kim zitten er bij en houden een oogje in het zeil. ‘Zalig om te zien’, lacht Martine. ‘Ze zijn zo mooi aan het spelen. Daar mag je niet tussenkomen, vind ik. Ze geven zelf wel aan wanneer ze je nodig hebben.’ Haar woorden zijn nog niet koud of het deurtje van de boerderij raakt klem. De kindjes proberen het open te krijgen, maar wanneer dat niet lukt, draaien hun hoofdjes naar Kim en Martine. ‘Zie je, ze kijken om te zeggen: help je even? Dát is precies waar het om draait,’ klinkt het. ‘Deze kinderen zijn nog te jong om met een rijke woordenschat te zeggen wat ze willen, denken of voelen. Dus doen ze dat met hun lichaam. Zeker bij baby’s is dat zo. Wanneer ze boos zijn, spannen ze zich helemaal aan; een ontspannen lijfje is meestal een goed teken. Wanneer je ze heel bewust ziet kijken naar iets, wanneer ze intens wriemelen of bewegen, dan wijst dat op een enorme concentratie. Eigenlijk zijn ze dan intens aan het “spelen”, er is weinig dat hen nog kan afleiden. En ten slotte is er natuurlijk nog het oogcontact’, zegt Martine. ‘Dat is ontzettend belangrijk en je kunt er veel uit afleiden. Soms kijken baby’s je vragend aan. En andere keren richt je je blik naar wat zij bekijken: is er iets wat ze willen? Baby’s maken ook geluidjes als ze aandacht willen, ze lachen of grijpen naar je gezicht. Ze wijzen ergens naar of tikken op een voorwerp. Soms lokken we een spel uit en geven we hen bijvoorbeeld een kusje op de neus. Als ze dat leuk vinden, krijgen ze er nog eentje. Ook allerlei klank- of schootspelletjes vereisen dat je naar de baby kijkt en op zijn signalen inpikt. Ze houden van visueel en lichamelijk contact, maar telkens blijft het zoeken naar de kleine dingen waarop je kunt inspelen. Eigenlijk zijn we daar voortdurend mee bezig.’
Een schat aan informatie
En niet alleen dat, Martine en Kim vertellen elkaar ook alles wat ze zien, doen of denken. ‘Zo leer ik ontzettend veel bij’, zegt Kim – die drie jaar geleden afstudeerde. ‘Op school werd er al flink wat aandacht besteed aan het observeren van kinderen. Maar Martine werkt al vijfendertig jaar in de praktijk, ik steek nog elke dag wat van haar op.’ ‘En Kim zorgt op haar beurt voor frisse ideeën ’, vult Martine aan. ‘Ik vind de combinatie met mijn ervaring écht ideaal.’ De twee briefen elkaar aan de lopende band: hij ziet er moe uit, wat denk jij? Oh kijk, zij lacht zo blij, die activiteit vindt-ie precies erg leuk. Enzovoort.
Ook tijdens het overleg met de andere leefgroepen, besteden de begeleiders aandacht aan hoe de kinderen worden geobserveerd en geprikkeld. ‘Elke leefgroep heeft z’n logboek’, legt Martine uit. ‘Daarin noteren we écht alles wat er met de kinderen gebeurt: de vooruitgang die ze maken, of ze een goede of minder goede dag hebben, waar ze graag mee spelen, wat hen niet zint… En we houden observatiefiches van elk kind bij. Ook daar schrijven we op waar hun interesses liggen, wat ze graag doen en wat niet. Maar voor de rest praten we vooral veel over de kinderen, we geven en vragen elkaar voortdurend raad.’
Lees verder in KIDDO 3 2012, vanaf pagina 16.
Neem een abonnement.
