De Knuffelboom was aanvankelijk ondergebracht in een klein gebouw op de campus van het Universitair Ziekenhuis. Door de uitbreiding was er behoefte aan een nieuw gebouw. Het werd een passiefhuis, een primeur voor de Vlaamse kinderopvang. Voor de ingenieurs van het UZ is dit een interessant proefproject. ‘Het ziekenhuis heeft 300.000 vierkante meter bebouwde oppervlakte. In zo’n groot gebouw zijn experimenten praktisch en financieel niet haalbaar’, vertelt Geert De Waele, projectleider bij UZ Gent. ‘Dit kleinschalige project geeft ons de kans na te gaan in hoeverre passiefbouw interessant is. Wat goed blijkt, kunnnen we later ook in het ziekenhuis toepassen.’

Minimaal energieverbruik
Bij een passiefgebouw is het de bedoeling dat het energieverbruik tot een minimum wordt beperkt en dat het binnenklimaat ook in de zomer aangenaam blijft. In een goed uitgekiend passiefhuis ligt het energieverbruik een stuk lager dan in een ‘gewoon’ geconstrueerd huis. ‘Dat impliceert dat je enorm goed moet isoleren, zodat de temperatuur in het huis zo constant mogelijk blijft’, legt Geert uit. ‘Vergelijk het met een thermoskan, die je kunt gebruiken om koffie warm te houden, maar evengoed om drank koel te houden. Het komt erop neer de invloedsfactoren van buitenaf te beperken, zodat het binnen altijd 20 graden blijft.’

De Knuffelboom is ondergebracht in drie afzonderlijke gebouwen, schuin geplaatst op het terrein, gericht naar de zon. ‘Ook belangrijk bij passiefbouw is dat de energie van de zon zoveel mogelijk wordt benut’, verklaart Geert. ‘Daarom lieten we op het dak van het kinderdagverblijf zonnepanelen plaatsen, waar water doorloopt. Het opgewarmde water gebruiken we voor de vloerverwarming. Daarvoor volstaat een watertemperatuur dan 30 à 40 graden, terwijl je voor radiatoren 80 à 90 graden nodig hebt. Die temperatuur kun je niet behalen met zonnepanelen, en bovendien zijn hete radiatoren gevaarlijk voor kinderen. Om verschillende redenen was vloerverwarming dus een goede keuze.’
De noodzakelijke ventilatie wordt voorzien door een systeem met buizen onder de grond, waar de temperatur vrij constant is – zo’n 10 à 15 graden. In de zomer wordt de koele lucht meteen de crèche ingeblazen, in de winter wordt die lucht eerst verwarmd.

De koude wintermaanden waren een goede test voor De Knuffelboom. Ze hebben die goed doorstaan, zo blijkt. Geert: ‘Koud weer is geen probleem, zolang er maar zon is. De zonwering is immers zo ontworpen dat de zonnewarmte naar binnen wordt gelaten in de winter als de zon laag staat, en dat ze buiten wordt gehouden in de zomer wanneer ze hoog staat. Sombere winterdagen zijn voor ons vervelender, dan moeten we bijstoken. Maar dat is enkel van december tot februari, toch een veel kortere periode dan in een klassiek gebouw. Vooral de glazen serres die grenzen aan de buitenruimte warmen snel op.’

Prijskaartje
Een passiefgebouw valt uiteraard een stuk duurder uit dan een klassiek bouwwerk. ‘Hier gaat het om een meerprijs van 15%. Op een gebouw van 2,5 miljoen euro kan dat tellen. We hadden nog verder kunnen gaan, door bijvoorbeeld ook voor passief schrijnwerk te kiezen, maar dan kom je op een nog veel hoger prijskaartje uit.’
Hoeveel energie wordt hier nu bespaard, ten opzichte van een gewone crèche van dezelfde omvang? ‘Een studiebureau zal dat onderzoeken. Maar het is nog te vroeg voor cijfers. Het eerste jaar is sowieso niet representatief: in het begin heb je nog veel bouwvocht, het gebouw moet nog uitdrogen, waardoor je meer moet stoken. Nog niet alle systemen zijn perfect afgeregeld. Ik vermoed dat, zodra dat is gebeurd, we het kunnen stellen met één vierde van de gebruikelijke hoeveelheid energie.’

Lees verder in KIDDO 2 2009, vanaf pagina 9