Overal waar de tweejarige Tom komt drumt hij op materialen. Op deuren, stoelen, de tafel en de muur. Voor wie bekend is met meervoudige intelligentie is het duidelijk: Tom is muziekknap, één van de manieren waarop mensen intelligent kunnen zijn volgens de Amerikaanse psycholoog Howard Gardner. Volgens Gardners ideeën is Tom een muzikaal-ritmisch sterk ontwikkeld kind.
Het door Gardner ontwikkelde principe van meervoudige intelligentie gaat er vanuit dat er niet één manier is waarop een mens intelligent kan zijn, maar acht (zie kader). Die intelligenties kunnen in meer of mindere mate ontwikkeld zijn. Bij veel mensen is in ieder geval één intelligentie zichtbaar sterk ontwikkeld, zoals Toms muziekslimheid.
Slim op een andere manier
In de Verenigde Staten wordt in het onderwijs en de kinderopvang al geruime tijd gewerkt vanuit het idee dat niet alleen het IQ de intelligentie bepaalt. In Nederland gebeurt dat op diverse basisscholen. In de kinderopvang is meervoudige intelligentie minder bekend. Amerikaanse onderzoeker Julie Viens, expert op het gebied van meervoudige intelligentie, licht toe:‘Iedereen is slim op een andere manier, niet in andere hoeveelheden’, legt Viens uit. ‘Jammer genoeg is dat idee nog steeds eerder uitzondering dan regel. IQ telt zwaar. Maar kinderen leren meer en dieper als ze dat doen aan de hand van hun eigen interesses. Ze doen waar ze goed in zijn en hebben daar plezier in.’
Dat betekent niet dat kinderen alleen oefenen in dat wat ze leuk vinden, legt Olga Franse uit. Ze is adviseur en trainer bij RPCZ, een organisatie die scholen en kinderopvang adviseert bij onder meer het werken met meervoudige intelligentie. Het talent van een kind helpt hem juist om andere dingen te leren. ‘Ik hoor pedagogisch medewerkers wel eens zeggen: “Ik wil een kind zo graag leren tellen, maar het lukt niet. Blokjes tellen interesseert hem gewoon niet.”Als je weet wat een kind wel interesseert, kun je het hem vanuit die intelligentie leren. Vraag een natuurknap kind dat van dieren houdt hoeveel koeien er op een afbeelding staan. Of laat een beweegknap kind elke sprong die hij maakt tellen. Je doet kinderen zoveel meer recht als je activiteiten bij hun intelligentie aansluiten.’
Ieder kind centraal
Meervoudige intelligentie leidt volgens Olga en Julie dan ook tot een andere manier om naar kinderen te kijken. ‘Of eigenlijk een intensievere manier, waarbij kinderen centraal staan’, zegt Julie. ‘Ook volgens de principes van Reggio Emilia is het kind één van de drie pedagogen. Wie hem goed observeert leert wat hij nodig heeft om te kunnen leren.’
En daar worden kinderen gelukkiger van, aldus Olga. ‘Van een kind dat de kat uit de boom lijkt te kijken voordat hij eindelijk een keer meedoet in de kring, kun je denken dat hij introvert is of dat hij zich nog niet op zijn gemak voelt. Maar misschien is hij vooral zelfknap. Als dat zo is, kijk je op een andere manier naar hem en kun je met dat talent rekening houden.’
