Het was de voorliefde voor de natuur die Lutgart jaren geleden al motiveerde om er écht op uit te trekken. 'Een vriendin had me vijftien jaar geleden eens gevraagd om mee te gaan kamperen met haar opvangkinderen', vertelt ze enthousiast. 'Ik vond het een leuk idee om mijn eigen kinderen en de andere kindjesmee te nemen op vakantie. De minimumleeftijd hadden we vastgelegd op 3 jaar. De Lilse Bergen bleken een ideale bestemming voor zo'n uitstap. De ouders van de kindjes die ik opving, vonden het meteen een goed idee. Zo is het allemaal gegroeid.'
Een weekje op de camping met kinderen is meer dan een belevenis. Het project vergde behoorlijk wat voorbereiding, geeft Lutgart toe. 'We hebben met de ouders alles in de vroegte klaargezet, op de eerste dag van de vakantie. Een paar mensen verzorgden de opvang, de anderen zetten de tenten op. De ouders zagen erop toe dat al het materiaal ter plaatse was en dat elk kind z'n slaapplek had. 's Middags hielden we dan een gezamenlijke picknick, de ouders vertrokken rond 16.00 uur, en ik begon met de kinderen aan een heuse vakantieweek.'
Dauwtrips & insectenpotjes
De eerste nacht in een tent is voor kinderen een spannende belevenis. Lutgart zag er telkens op toe dat elk kind met een stevige knuffel, moe maar voldaan, in z'n slaapzak lag. 'Bij het krieken van de volgende dag ging ik hen heel voorzichtig wekken om voor het eerst een dauwtrip te maken', vertelt ze verder. 'Daar had ik hen 's avonds al op voorbereid. Ze wisten dat we bij zonsopgang erop uit zouden trekken. Heel wat kindjes ontdekken dan pas de stilte van de natuur. Behalve het geritsel van het gras en kreet van een vogel in de verte is er op zo'n moment niks te horen. 's Ochtends huppelen er ook konijntjes rond. De kinderen wisten dat we die van heel dichtbij konden zien, als ze stil genoeg bleven.'
'In de vroege ochtend stapte ik met de kinderen langs de vijver van de Lilse Bergen. Daar mochten ze in het ondiepe water met schepnetjes, kleine diertjes opvissen en in insectenpotjes stoppen. Nadat we de diertjes bekeken hadden, lieten we ze weer vrij. Ik probeer de kinderen zo respect voor de natuur bij te brengen. Maar eigenlijk is het iets wat ze uit zichzelf al hebben.' Het verrassende aan de dauwtrip is dat Lutgart en de kinderen telkens op blote voeten liepen. 'In het begin voelt het wat koud aan', zegt ze, 'maar in de maand augustus is de aarde eigenlijk wel opgewarmd. Na de uitstap is het water van een vijver of een warm voetbadje, een heerlijke verademing.'
Ook creatieve natuuractiviteiten waren op de camping aan de orde. Lutgart onderstreept dat kinderen het sterkst geboeid zijn door de natuurelementen: aarde, water, lucht en vuur. 'Ik hield er een beetje rekening mee bij de planning van de vakantie', verduidelijkt ze. 'Bij zonnig weer draaide het allemaal om water en speelden we een heleboel waterspelletjes. Als het over lucht ging, liet ik de kinderen kleine parachutes maken en opgooien. Ik probeerde het verhaal ook in de voeding te laten terugkeren. Tijdens themadagen rond lucht maakten we samen popcorn. Je hoort en ziet de maïskorrels door de luchtdruk in een pan met een glazen deksel omhoogspringen, en dat vinden de kinderen ontzettend leuk. Als we het over vuur hadden, hielden we een barbecue. De kinderen mochten dan overdag hout sprokkelen, om 's avonds het eten op te roosteren. Tijdens een aardedag hadden we van tevoren al aarden potjes gemaakt, met gesmolten was en een lontje erin. Zo had elk kind een eigen kaarsje tijdens de barbecue.'
Kamperen in eigen tuin
Het kamperen met opvangkinderen bleek een succesformule. Jaar na jaar bleven ook de oudere kinderen terugkomen, om van een weekje openluchtvakantie te genieten. Door omstandigheden heeft Lutgart haar kampeerinitiatief intussen wel wat bijgeschaafd. Ze trekt even niet meer naar de Lilse Bergen, maar organiseert alles bij haar thuis. 'Mijn jongste zoon Niels heeft er een handje bij geholpen', zegt ze met de glimlach. 'Hij volgt les aan een Steinerschool en heeft vorig jaar in de tuin een lemen hut gebouwd. Daar hebben de grote opvangkinderen aan meegeholpen en ik had toen al beloofd dat ze ook eens in de hut mochten slapen. Dat was ontzettend leuk. De kinderen genoten met volle teugen, en ik had alle praktische voorzieningen meteen bij de hand. Overdag kon ik ook de allerkleinsten opvangen, die niet bleven logeren.'
De natuur zit verweven in bijna alles wat Lutgart met haar opvangkinderen onderneemt. In de lente zaaien ze samen gerst in aarden bloempotjes. Ze kunnen het gewas zien groeien, en er rond de paastijd eitjes in verstoppen. Maar ook binnenshuis wil Lutgart als onthaalouder haar groene visie verder uitdragen. 'Hier binnen heb ik bijvoorbeeld een seizoenscirkel in vilt en een seizoenshoekje gemaakt', voegt ze toe. 'Daarop kunnen de kinderen zien in welk seizoen we nu leven. In de zomer heb je natuurlijk veel zon en bloeiende bloemen. De herfst duid ik aan met vallende bladeren, takjes, kleine pompoenen en al wat de kinderen tijdens wandelingen verzamelen. Na de herfst komt de adventperiode, met een ingetogen sinterklaasmoment. Bij voorkeur brengt die hier degelijk houten speelgoed', lacht Lutgart. 'Na Kerstmis krijgt Koning Winter dan weer een ereplaatsje. Daarna is het snel lente, en begint de natuur weer te bloeien.'
De groene visie van Lutgart is niet de meest gebruikelijke van opvangouders. Maar voor haar is het een vanzelfsprekende keuze. 'Een houten blokkendoos kost misschien iets meer dan een plastic blokkendoos. Maar hij is duurzamer en je kunt houten speelgoed dat kapot is, ook herstellen. Bovendien weegt een houten blok net zo zwaar als hij eruit ziet. Met plastic blokken is dat niet het geval. Het resultaat is dus eerlijker.'
Samen aan tafel
Rond de middag komen de peuters een voor een uit de tuin naar binnen. Ze zijn roetzwart van het stoeien in de tuin, maar zien er stralend uit. De maagjes knorren. Lutgart rolt de besmeurde speelbroeken af en zet de modderige laarsjes opzij. De kinderen nemen plaats aan tafel en mogen hun handjes en gezichtjes wassen met een teil water en zeep. 'Ik gebruik ecologische vloeibare zeep', legt Lutgart uit. 'Het is beter voor hun huid en voor ons milieu.'
Wanneer de wasbeurt achter de rug is, maakt ze de tafel klaar voor het middageten. Lutgart kookt vegetarisch en daar gaan de ouders van de peuters mee akkoord. 'Als ze hun kindjes toch nog vlees willen geven, kunnen ze dat 's avonds altijd zelf doen. Hier zorg ik telkens voor een stevige maaltijd, met biologisch gekweekte seizoensgroenten uit eigen streek en graanproducten. Zo krijgen mijn opvangkinderen de gezondste voeding, en dat vind ik belangrijk.'
Tijdens ons bezoek staat er een stevige groentesoep van courgette en biologische pasta op het menu. Het eetmoment is voor Lutgart een belangrijk groepsgebeuren. De kinderen worden even rustig. Samen zeggen ze een spreukje, en bedanken ze voor al het lekkers op hun bord. Het gebeurt ongedwongen, en de kleintjes genieten van de tekst en de gebaren die ze erbij mogen maken. Daarna is het écht etenstijd. De maaltijdsoep en de pasta vallen duidelijk in de smaak. Ook Lutgart geniet wanneer ze de kinderen ziet smullen. Voor haar is opvangouder zijn, een geëngageerde en dankbare taak. 'Ik probeer het telkens met respect voor de natuur te doen. Vaak gebeurt het ook met eenvoudige, fijne dingen. Tijdens een vorige ontmoetingsavond met de ouders, hebben we bijvoorbeeld samen groenten en fruit van vilt gemaakt. Dat is ontzettend leuk en het contact met de ouders verbetert er ook door. Zulke dingen maken het werk van een opvangouder echt extra fijn.'
