'Wij kijken er echt naar uit dat het beter weer gaat worden en de renovatie en herinrichting van de speeltuin klaar is', zeggen Monique en Martine. Zij werken bij kinderdagverblijf 't Ukkie, op de grens tussen Assendorp en de Pierik, twee oude wijken in Zwolle. De organisatie waarvoor zij werken, vindt het belangrijk dat kinderen elke dag buiten spelen, een frisse neus halen en zich voldoende kunnen bewegen. Alle kinderen hebben het nodig om te kunnen spelen in een omgeving die rijk is aan informatie en die het kind uitnodigt tot verkennen, proberen en leren. Een goede speeltuin is een oefenterrein om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Als de buitenruimte goed is ingericht, daagt het de motoriek, de zintuigen en de fantasie uit.
'Wij hebben met deze tuin echt geluk gehad', zegt Martine. 'Bij mooi weer zetten we de buitendeur open en kunnen de kinderen direct naar buiten. Omdat wij zulke grote ramen hebben, kunnen we ze ook van binnen uit in de gaten houden. We hebben een afgeschermd speelterrein met een hekje naar de grotere speeltuin. De kinderen kunnen zich in de grote tuin echt uitleven en hun energie kwijt.'

Ontmoetingsplaats
De speeltuinvereniging in Assendorp bestaat al sinds 1931. Deze groene oase is van oudsher een ontmoetingsplaats voor jong en oud. In de jaren '70 kwam er in het verenigingsgebouw een peuterspeelzaal. Als de peuters buiten gingen spelen, konden zij gebruik maken van de speeltuin. Enkele jaren geleden ontstond het idee, mede door de nieuwe beleidsregels over de kwaliteit van de kinderopvang, dat nieuwe huisvesting voor de peuters noodzakelijk was. Naast het verenigingsgebouw werd daarom een nieuwe peuterspeelzaal van de organisatie Travers gebouwd. Kinderdagverblijf 't Ukkie wilde ook graag op deze locatie uitbreiden en realiseerde hier opvangruimte voor 24 kinderen op twee verticale groepen. De nieuwe huisvesting werd in het voorjaar van 2004 in gebruik genomen.
Nadat er veel aandacht was besteed aan de nieuwbouw en de inrichting van de binnenruimte, was er tijd voor de tuin. Het was belangrijk omdat sinds 1997 beheerders van speelterreinen zich moeten houden aan het Besluit veiligheid van attractie- en speeltoestellen (Bvas). Hierin staat dat toestellen veilig moet zijn en dat de beheerder hiervoor verantwoordelijk is. De speeltuinvereniging moest daarom een aantal toestellen verwijderen en goed nadenken over een nieuwe, veilige inrichting.

Berucht
Uit onderzoek van Consument en Veiligheid blijkt dat jaarlijks 14.000 kinderen hun bezoek aan de speeltuin eindigen met een noodzakelijk bezoek aan het ziekenhuis. Eén op de twee ongevallen gebeurt op een toestel. Vooral de klimrekken, schommels en glijbanen zijn berucht. Valpartijen uit deze toestellen zorgen niet alleen voor de meeste, maar ook voor de meest ernstige ongevallen. Ook schommels zijn vaak gevaarlijk. Vingers raken bekneld in kettingen en kinderen lopen nogal eens tegen het stoeltje op dat met grote snelheid aan komt zetten.
Reden genoeg dus om erg attent te zijn op veiligheid. Daarom zijn algemene veiligheidsregels opgesteld die voor alle speelplaatsen en - tuinen van toepassing zijn (zie kader).
Daarnaast is het belangrijk dat in één oogopslag duidelijk is waar de risico's voor de kleinere kinderen zitten. De toestellen voor peuters en kleuters moeten in een apart gedeelte van de speeltuin staan. Zo kunnen de jonge kinderen niet onder de voet gelopen worden door de oudere. Daarnaast houdt het ze ook uit de buurt van toestellen die bedoeld zijn voor oudere kinderen en voor hen nog te gevaarlijk zijn. Ook moet er voor de ouders of leidster een plekje zijn van waaruit ze de kinderen goed in het oog kunnen houden.

Avontuurlijk
Het verantwoord inrichten van een speeltuin en het maken van een goed ontwerp kost veel geld. Een goed ontwerp verdient echter zijn geld terug. Een goed doordachte inrichting hoef je niet elk jaar te veranderen en hoeft ook niet duur te zijn in beheer en onderhoud. Bovendien zijn met een goed onderbouwd plan, fondsen en andere geldschieters vaak goed te motiveren een financiële bijdrage te leveren. De totale kosten van de herinrichting en renovatie van de speeltuin Assendorp werden geschat op 190.000 euro. Dat was een heel andere investering dan de 50.000 euro die het bestuur van de speeltuinvereniging aanvankelijk voor ogen had.
Er werd besloten om speeltoestellen te kiezen van hout van hoogwaardige kwaliteit, die gemaakt zijn volgens de laatste richtlijnen van de veiligheid. Omdat de tuin in de zomer soms te heet bleek te zijn, moest er meer schaduw komen en het geheel een wat avontuurlijker en eigentijdser karakter krijgen, met hoekjes en natuurlijke grenzen, zoals heggen en wallen. Hierdoor krijgen de jongere en wat oudere kinderen hun eigen speelruimte. Verder moesten de gewone mogelijkheden en activiteiten voor kinderen blijven bestaan: rennen, klimmen, springen, kruipen en klauteren. Als nieuwe uitdaging werd besloten tot een waterpomp om de zandbak met zand om te toveren tot een landschap met meren en dijken.
De renovatiecommissie wilde bovendien dat de speeltuin toegankelijk zou zijn voor gehandicapten en mindervaliden. Daarom moesten er verharde paden komen, waarop rolstoelen kunnen rijden, maar ook de kleintjes met hun fietsje. Voor de ouderen werd een jeu de boules bak geplaatst, zodat de speeltuin een onmoetingsplaats zou worden voor inwoners van alle leeftijden uit de wijk Assendorp.

Spoor
In de jaren dertig werden in de wijk speciaal huizen gebouwd voor medewerkers van de Nederlandse Spoorwegen. Deze eigenheid is ook in de speeltuin te ontdekken. Zo is er in het midden van de speeltuin een pad in de vorm van een krakeling die een treinbaan zou kunnen voorstellen. Dit “spoor” verbindt alle speelfuncties op het speelveld. Voor de kleintjes is er een dorpje met echte Assendorper huizen, een station en de muziektent. Aan de buitenkant van het spoor komt een ontdekroute door de vlinderstruiken met een laag doolhof. Aan de andere zijde van het spoor is er plaats voor de oudere jeugd. Hier zijn klimhuizen met netten ertussen. Er is ook ruimte met alleen gras. Hier is plaats voor een volleybalveld of andere grote dingen, wanneer er bijvoorbeeld een feest is.
Ellis en Irene, beiden werkzaam bij peuterspeelzaal “de Pierikrakkertjes” van Travers, kijken ook uit naar de tijd dat de kinderen weer naar buiten kunnen. 'Het buitenspelen is echt nodig voor de ontwikkeling van de motoriek. Bewegen en rennen is zeker in deze tijd, waarin steeds meer jonge kinderen overgewicht hebben, van groot belang. Ook op het sociaal-emotionele ontwikkelingsgebied is er veel te halen. Waar wordt er nu meer onderhandeld over die éne mooie driewieler en gehuild om een zere knie?'

Seizoenen
Irene is blij met de boom die nu voor haar raam staat. 'De peuters beleven op de speelzaal vaak voor de eerste keer bewust de seizoenen. In de herfst zoeken we bladeren en kastanjes en maken daar van alles van. Het is fijn dat je vanuit deze speelzaal direct contact hebt met de natuur en ook met het weer. Er is zoveel over te leren.'
Ellis is ook kritisch. 'Nergens in Zwolle is een peuterspeelzaal met zo'n grote speeltuin. Voor de peuters is dat geweldig. Voor ons is het wel lastig om overzicht te houden. Op zich verwacht ik wel dat de peuters ervoor kiezen om te spelen in de omgeving die voor de kleine kinderen is bedoeld. Maar dat is natuurlijk afwachten.'
Toch zijn beiden enthousiast. 'Er is veel meer om te spelen dan voorheen. Er is meer ruimte om te fietsen, te klimmen en te rollen. We denken ook dat we de tuin na slecht weer eerder in kunnen. In het verleden bleven er plassen staan. Nu zijn er meer tegels en verharde ondergronden.'
Monique en Martine van kinderdagverblijf 't Ukkie verheugen zich op de Assendorper huizen en de waterpomp in de zandbak. 'Vooral in de zomer is het heerlijk om met zand en water te spelen. De kinderen houden dat eindeloos vol. We verwachten wel dat ze met hun waterspel eens zullen proberen onze ramen te wassen. Daar komt natuurlijk rommel van. Maar goed, het gaat erom dat de kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en daarvoor zijn hier volop kansen en mogelijkheden.'


Veiligheidseisen
- Voldoende schokdempende bodem, zeker onder hoge toestellen;
- Bewegende toestellen moeten worden afgeschermd, zodat kinderen er niet per ongeluk tegenaan kunnen lopen;
- Tussen de verschillende toestellen moet genoeg ruimte zijn om royaal tussendoor te lopen;
- Speeltuinen en - plaatsen moeten voortdurend goed onderhouden worden, zodat alle toestellen en bodemmaterialen steeds in goede conditie zijn;
- Geen toestellen waarbij de hulp van volwassenen nodig is om er veilig mee en op te kunnen spelen;
- Alle toestellen moeten stabiel en onbeweeglijk zijn verankerd;
- De hoeken, randen en punten van toestellen mogen niet scherp zijn. Houten toestellen en onderdelen moeten splintervrij zijn.

De speeltuin in Assendorp is vanaf 1 april het hele jaar dagelijks geopend van maandag tot en met zaterdag. www.speeltuinassendorp.nl.