Als pedagogisch medewerker werk je elke dag vanuit een visie. In sommige gevallen heel bewust, bijvoorbeeld omdat de organisatie waarvoor je werkt vanuit deze visie of stroming het pedagogisch beleid heeft opgebouwd. En in een andere situatie misschien meer intuïtief. Maar heb je je weleens afgevraagd: op wiens schouders sta ik eigenlijk?

John Dewey was een Amerikaanse pedagoog en filosoof die leefde van 1859 tot 1952. Zijn ideeën waren honderd jaar geleden vernieuwend, maar zijn vandaag de dag nog steeds relevant. Vooral nu burgerschapsvorming belangrijk is in het onderwijs, zijn zijn gedachten over participatie en democratie uitermate bruikbaar. In dit artikel lees je wie Dewey was en wat hij dacht over opvoeding en leren.

Ska Kinderopvang is een maatschappelijke kinderopvangorganisatie in de regio Amersfoort. Bij Ska Kinderopvang werken we Reggio-geïnspireerd. Bij ons mogen kinderen onderzoeken, ontdekken en ervaren. Het proces staat centraal. Deze manier van werken komt overeen met de ideeën van John Dewey.

Rudolf Steiner was een denker met grote invloed. Hij was geen gewone onderwijshervormer. Hij was filosoof en grondlegger van de antroposofie. Zijn ideeën vormden de basis van de vrijescholen, die tot op de dag van vandaag bestaan. In dit artikel lees je meer over zijn visie op kinderen, onderwijs en opvoeding.

Er is steeds meer belangstelling en vraag naar antroposofische kinderopvang en vrije scholen, dus tijd om jullie mee te nemen in de pedagogische aspecten ervan. Ik ga niet in op de algemene historische achtergrond van de antroposofie en de grondlegger Rudolf Steiner, want ik wil jullie vooral warm laten lopen voor hoe de antroposofie ons huidige werk in de kinderopvang inspireert, of dit nu in een kinderdagverblijf of bij een gastouder plaatsvindt.

Maria Montessori is wereldwijd bekend als een pionier op het gebied van kindgericht onderwijs. Haar naam is onlosmakelijk verbonden met de Montessori-methode: een manier van opvoeden en onderwijzen die het kind centraal stelt. Ze geloofde dat ieder kind een innerlijke kracht bezit om zichzelf te ontwikkelen. Die visie maakte haar tot een van de meest invloedrijke pedagogen van haar tijd.

Janusz Korczak is vooral bekend als de man die met tweehonderd kinderen uit zijn weeshuis naar Treblinka liep. Samen met hen werd hij in 1942 vermoord. Pas veel later werd zijn pedagogische visie echt opgemerkt. Zijn ideeën over kinderen en opvoeding zijn nog altijd inspirerend. Hij nam kinderen serieus, behandelde ze als volwaardige mensen en gaf ze een stem. Wie was deze bijzondere man, en wat kunnen we van hem leren?

Zowel op de bso als de peutergroep van ISTIA Kinderopvang Middelburg zijn de pedagogische uitgangspunten van Rudolf Steiner in alles leidend en inspirerend. De uitgangspunten zijn gebaseerd op de mens- en ontwikkelingsvisie uit de antroposofie. Voor KIDDO beantwoordt locatieleider Jelka Matlung een aantal vragen over de visie van ISTIA Kinderopvang.

Helen Parkhurst is de grondlegger van het daltononderwijs. Haar ideeën leven nog steeds voort op zo’n driehonderd Nederlandse scholen. En ook buiten het Daltononderwijs zijn haar werkwijzen bekend. Denk aan werken met taken en samenwerken in kleine groepjes. Maar wie was Helen Parkhurst, en wat dreef haar om het onderwijs zo anders te organiseren?

Hoehaa, handen omhoog, want wij zijn woest en stout! Voor een themanummer over pedagogiek leek het me gepast om in de geest van ras-pedagoog Annie M.G. Schmidt een lekker ondeugend liedje over rovers uit te lichten.

Lev Vygotsky was een Russische psycholoog die al vroeg begreep hoe belangrijk opvoeding en cultuur zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Zijn werk kreeg pas na zijn dood bekendheid in het Westen. Maar zijn ideeën zijn actueler dan ooit. Zeker in de kinderopvang en het onderwijs worden zijn inzichten veel gebruikt. Wat maakt zijn visie zo bijzonder?

Het gedachtegoed van Janusz Korczak is onmiskenbaar aanwezig in de manier waarop Humankind met kinderen werkt. Al dient hij niet als enige inspiratiebron. Humankind werkt vanuit een zorgvuldig samengesteld palet aan denkers. Haar pedagogische visie is naast de invloed van Korczak gevormd door inzichten van onder anderen Howard Gardner, Reggio Emilia, Emmy Pikler, Sieneke Goorhuis, Micha de Winter, Anke van Keulen en Lev Vygotsky.

Célestin Freinet was een Franse onderwijzer met een heldere visie: kinderen leren het beste als leren betekenisvol is. Zijn onderwijs moest aansluiten bij het echte leven. Geen lesjes uit boeken, maar onderzoeken, samenwerken, praten, schrijven en handelen. In dit artikel lees je meer over zijn ideeën en waarom die ook vandaag nog waardevol zijn.

Emmi Pikler was een Hongaarse kinderarts die de wereld anders leerde kijken naar baby’s. Ze zag dat jonge kinderen zich het beste ontwikkelen als ze vertrouwen krijgen, vrijheid in hun bewegingen, en liefdevolle, aandachtige verzorging. Haar ideeën over opvoeden, verzorgen en spelen zijn vandaag de dag nog steeds inspirerend. Vooral in de kinderopvang is haar aanpak waardevol.

Wie de Joods-Poolse arts/pedagoog/kinderboekenschrijver als inspiratiebron neemt, moet allereerst Korczak’s eigen waarschuwing ter harte nemen dat je hem niet moet imiteren. ‘Ken jezelf’, adviseerde hij ons pedagogen, ‘en zoek je eigen weg.’ Leer ook vooral het kind in jezelf kennen, zodat je kinderen beter zult begrijpen. In de omgang met kinderen moeten we ons niet neerbuigen, maar ons uitrekken en omhoog reiken, om niet te kwetsen.

John Bowlby was een Britse psychiater en psychoanalyticus die bekend werd door zijn gehechtheidstheorie. Zijn werk heeft veel invloed gehad op hoe we vandaag kijken naar de relatie tussen jonge kinderen en hun verzorgers. Dankzij Bowlby begrijpen we beter waarom een veilige band met een vertrouwde volwassene zo belangrijk is. In dit artikel lees je over zijn leven, zijn ideeën en waarom zijn theorie nog altijd actueel is.

Ik ben ruim 31 jaar werkzaam in de kinderopvang en heb de nodige pedagogische visies voorbij zien komen. Toen ik de opleiding tot Pikler Pedagoog ging volgen, dacht ik: wauw, wat enorm inspirerend! Die opleiding heeft me echt de ogen geopend om anders naar kinderen te leren kijken.

Kinderen groeien niet alleen op. De wereld om hen heen beïnvloedt hun ontwikkeling. Denk aan ouders, familie, school en vrienden. Maar ook wetten, cultuur en maatschappelijke ontwikkelingen spelen een rol. Urie Bronfenbrenner (1917-2005) begreep dit als geen ander.

Bij hechting denk je al snel aan nieuwe ouders en de babygroepen. Volgens de hechtingstheorie wordt inderdaad in de eerste jaren de basis gelegd. Deze werkt later door in relaties met volwassenen en leeftijdsgenoten.

Thomas Gordon was een Amerikaanse psycholoog die ouders en opvoeders leerde hoe je écht met kinderen in gesprek gaat. Hij vond dat opvoeden draait om communicatie, wederzijds respect en het serieus nemen van het kind. Zijn ideeën zijn inmiddels gemeengoed geworden. Denk aan actief luisteren, ik-boodschappen en het zoeken naar oplossingen waarmee niemand verliest. Wie was deze pionier in de opvoedingscommunicatie?

Er zijn grote verschillen tussen de taal die kinderen van huis uit meekrijgen. Dit kan leiden tot kansenongelijkheid op school. Om kinderen gelijke kansen te bieden is het belangrijk dat we zo vroeg mogelijk in de taalontwikkeling van kinderen investeren. En dat doen we door samen met ouders de verbinding te maken tussen de (voor)school en thuis. De aanpak Thuis in Taal helpt pedagogisch professionals om die verbinding te realiseren.

Loris Malaguzzi was een pedagoog met een bijzondere visie op kinderen en leren. Hij geloofde dat kinderen krachtige wezens zijn met een enorme drang om te ontdekken en te communiceren. Zijn gedachtegoed vormt de basis van de Reggio Emilia-benadering, een wereldwijd invloedrijke pedagogiek. Maar wie was Malaguzzi en wat maakt zijn ideeën zo bijzonder?

De Gordontraining wordt op verschillende locaties van Kindenco ludens aan de pedagogisch medewerkers gegeven. Tiara Ziher en Sebastiaan Soetermans werken bij KDV t Klavertje, Tiara op een babygroep en Sebastiaan op een peutergroep en sinds kort op een babygroep. Elene en Rosan werken bij bso Ay in Utrecht. We stelden de twee los van elkaar een aantal vragen over de Gordonmethode.

Stel je een plek voor waar kinderen in rust en warmte kunnen opgroeien, omringd door aandacht, natuur en fantasierijk spel. In een wereld waar verschillende vormen van kinderopvang bestaan, biedt Heemhuys ’t Schaepje in Dordrecht een warme, huiselijke en authentieke omgeving waar kinderen zich op een natuurlijke manier kunnen ontwikkelen.

Leren begint met je verwonderen. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig en ontdekken de wereld op hun eigen manier. De pedagogische benadering van Reggio Emilia is gericht op kijken naar een kind als nieuwsgierige onderzoeker met honderd talen om zich in uit te drukken. Op de Speelontdekplek binnen IKC Professor Wassenberghskoalle in Lekkum wordt deze visie tot leven gebracht in een inspirerende omgeving waar spel, creativiteit en onderzoek samenkomen.

Nauwelijks oog voor papa en mama, maar alleen voor jou. Bij binnenkomst valt Luuk (3) je direct in de armen. Hij is blij om je te zien, hoe anders is dit twee dagen later. Luuk is ontroostbaar en boos, het liefst wil hij bij zijn ouders blijven.

Op Texel werken De Pepermolen en basisschool De Vliekotter samen aan een integraal kindcentrum. Met Vreedzaam als basis spreken ze één taal. Benieuwd hoe dat werkt in de praktijk? Locatieleider AnneMarlieke Witte-Klunder en pedagogisch medewerker Kim Neutkens-Alkema vertellen over hun ervaringen.

Lees verder

Veel kinderopvang en onderwijsinstellingen zijn begonnen aan de ontwikkeling van een integraal kindcentrum. Dat lukt aardig, maar er blijven vragen. Misschien vraagt het een verandering op een dieper niveau, een transformatie. Tot nu toe was er veel aandacht voor de veranderingen op een locatie: een school die samenwerkt met een kinderopvanglocatie. Maar wat vraagt het eigenlijk van de betrokken besturen? Daarover gaat deze conferentie.

Een cadeau geven is zoveel leuker als het iets zegt over de persoon die het ontvangt. Of het nu gaat om een knutselwerkje met naam, een gepersonaliseerd boek of een mok met een grappige quote: persoonlijke cadeaus blijven het leukst. Ze zorgen voor een glimlach, een beetje verwondering en vaak ook voor een mooi aandenken. En het mooiste? Ze zijn er in alle soorten en maten, passend bij elk budget en elke gelegenheid. Kinderen zijn vaak dol op spullen die echt “van hen” zijn. Een rugzak met hun naam erop, een poster met hun favoriete dier of een puzzel waar ze zelf de hoofdrol in spelen: het maakt het cadeau direct extra bijzonder. En dat maakt het kiezen niet alleen leuker, maar ook betekenisvoller.

Rennen, klauteren, glijden – het lijkt kinderspel, maar buitenspelen draagt bij aan motoriek, sociale vaardigheden én buurtverbinding. Hercules Speeltoestellen werkt samen met scholen, gemeenten en ondernemers om speelplekken te bouwen die leuk én leerzaam zijn.

Vandaag staat de Internationale Speeldag op de kalender. Maar spelen is allesbehalve kinderspel, betoogt jurist Jeff Sybesma. Spel is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen én het welzijn van volwassenen. In een wereld vol prestatiedruk en maatschappelijke spanningen is speelsheid een serieuze vorm van overleven – een recht, een behoefte en misschien wel de sleutel tot een veerkrachtigere samenleving.

Als een kinderopvang en een basisschool samen een kindcentrum worden, vraagt dat afstemming en afspraken. Hiervoor zijn heel veel goede voorbeelden en materialen beschikbaar. 

De vorming van kindcentra vraagt echter ook wat van de betrokken besturen, raden van toezicht en medezeggenschapsgremia, zowel van kinderopvang als onderwijs. Afhankelijk van het ambitieniveau, de mate van integratie, vraagt dat niet alleen inspanning en afstemming, maar ook technische kennis: juridisch, financieel en bestuurlijk. In deze publicatie zijn deze aandachtspunten voor besturen bij elkaar gebracht.

KIDDO bestaat 25 jaar! Al een kwart eeuw inspireert hét vakblad voor de kinderopvang pedagogisch medewerkers met praktische inzichten en verdiepende kennis. In dit tweede themanummer van 2025 staan pedagogische stromingen centraal: hoe breng je een pedagogische visie tot leven in jouw groep?

KIDDO is sinds kort ook te vinden op Instagram. Hier vind je niet alleen nieuws, boekentips en verhalen uit het omvangrijke archief van 25 jaar KIDDO, maar ook (gratis) activiteiten voor op jouw groep. Of de kinderen nu 1 of elf zijn, er is voor ieder wat wils! 

Klik hier om KIDDO te volgen op Instagram. 

Het Speelhoes in Enschede en BSO Struin in Wijchen zijn op 11 juni 2025 uitgeroepen tot winnaars van de BK Speelruimte Award 2025. De winnaars namen het op tegen BSO Sterrenrijk in Almere en Les Petits IKC de Paradijsvogel in Vogelenzang.

Versterk jouw pedagogisch vakmanschap met de deeltijd Ad Pedagogisch Educatief Professional bij hogeschool Windesheim. Combineer werk en studie en groei in 2 jaar door tot pedagogisch coach en/of beleidsmedewerker in de kinderopvang.

De Eerste Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel van staatssecretaris Nobel (participatie en integratie) over de gastouderopvang. De wet bevestigt en versterkt de kwaliteit van de gastouderopvang als volwaardige vorm van kinderopvang.

Op 17 juni 2025 is de petitie #kindvanderekening aangeboden aan de leden van de vaste Kamercommissie voor onderwijs. De ruim 22.000 ondertekenaars van deze petitie roepen de Tweede Kamer op de geplande bezuiniging op de onderwijskansenregeling terug te draaien.

Op 6 en 7 juni 2025 organiseert stichting Pedagogiek 07 in samenwerking met Reggio Children een tweedaags symposium over de pedagogische Reggio Emilia benadering. Voor het eerst opent het Haagse kindercentrum Perron 07 haar deuren voor een breder publiek. Een bijzondere gelegenheid om te zien hoe de Reggio-benadering, in de Nederlandse context, vorm en inhoud kreeg.

Een dag in de babygroep is een uniek boek dat de lezer meeneemt in de wereld van respectvolle zorg en autonome kindontwikkeling. Geïnspireerd door het baanbrekende werk van kinderarts Emmi Pikler, biedt auteur Hedie Meyling een inspirerend en praktisch beeld van het dagelijkse leven in een babygroep. 

Interactief voorlezen wordt een verplicht onderdeel van de opleiding voor pedagogisch medewerkers die in de voorschoolse educatie (VE) willen werken. Een terechte en logische stap: voorlezen is onmisbaar voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Maar hoe geef je hier als opleiding (of organisatie) concreet vorm aan?

Maak je het voor het eerst mee of heb je het al eens een keer eerder mee mogen maken? Zwanger worden en een kind verwachten is een bijzondere periode vol veranderingen. Niet alleen fysiek en emotioneel, maar ook op praktisch vlak verandert er veel. Van afspraken bij de verloskundige tot het inrichten van een babykamer. Een goede voorbereiding zorgt voor rust en overzicht. Het helpt om tijdig te beginnen met plannen, zodat je in alle fases – voor, tijdens en na de zwangerschap – weet waar je aan toe bent. In dit blog helpen we je alvast graag op weg met een paar praktische tips. En dat maakt die negen maanden ineens veel overzichtelijker en net even wat makkelijker.

Dit praktische naslagwerk bevat een uitvoerige lijst met gebruiksvriendelijke exposure-oefeningen voor kinderen van vijf tot en met twaalf jaar die een angst of fobie hebben. De alfabetische trefwoordenlijst omvat een ruim overzicht van angsten, zoals overmatige angst voor clowns, bloed, falen, insecten, scheidingsangst en fobieën voor injecties of overgeven. Na een heldere inleiding combineert de gids evidence-based technieken met goed toepasbare, inventieve en betrokken activiteiten en oefeningen voor kinderen met angsten en/of fobieën.

Huilen, krampjes, onrust – bijna elke baby heeft er weleens last van. Maar wat is nou normaal? En wanneer moet je denken aan iets anders? In deze aflevering gaan we in gesprek met kinderarts-allergoloog Eva Koffeman. Ze legt helder uit wat je kunt doen als je je zorgen maakt, wat de rol van koemelkallergie kan zijn – maar ook waarom het meestal níet de oorzaak is. En dat is belangrijk, want een snelle diagnose betekent niet altijd de beste oplossing. De opnames zijn gemaakt tijdens het Babycongres (januari 2025) van partner Logacom.

Kinderen van 0 t/m 6 jaar besteden minder tijd aan digitale media dan vorig jaar (86 minuten tegenover 111 minuten). Maar met een gemiddelde van bijna anderhalf uur per dag ligt dit nog steeds boven de aanbevolen tijd van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Eén op de zes jonge kinderen kijkt dagelijks zelfs meer dan twee uur filmpjes op een mobiel apparaat of televisie.

In de kinderopvang is samenwerken met ouders, ook wel pedagogisch partnerschap, een belangrijk thema. Om het kind te leren kennen en daar een band mee op te bouwen, zijn ouders de eerste bron om informatie te verkrijgen.

Een veilige en gezellige slaapomgeving creëren voor je pasgeboren baby kan een hele uitdaging zijn. Je wilt er zeker van zijn dat je kleintje comfortabel en veilig is, terwijl de ruimte ook warm en uitnodigend moet aanvoelen. Hier zijn enkele tips om je te helpen bij het creëren van de ideale slaapomgeving voor je baby.

Het ouderschap zit vol vragen. Over slaaptekort. Over voeding. Over wat echt werkt - en wat niet. In deze aflevering spreekt Myrte van Lonkhuijsen (Lactatiekundige IBCLC). Ze ontkracht fabels en deelt praktische inzichten waarmee ouders verder kunnen. De opnames zijn gemaakt tijdens het Babycongres (januari 2025) van partner Logacom.

In aanloop naar het commissiedebat over onderwijskansen op 26 maart 2025 hebben verschillende sectororganisaties brieven naar de vaste commissie Onderwijs van de Tweede Kamer gestuurd. Zo vraagt de PO-Raad de Kamer kritisch te kijken naar het selectiemoment in het onderwijs. De VO-raad pleit voor brede scholengemeenschappen en herziening van het resultatenmodel onderwijs.

In deze thema-editie van KIDDO staat het jonge kind centraal, om precies te zijn kinderen van 0 tot 7 jaar. Uiteenlopende onderwerpen komen aan bod, variërend van armoede in de kinderopvang en hoe je dit kunt herkennen, tot de speelse rol van muziek bij prikkelverwerking.

In deze podcast delen experts zoals kinderartsen, lactatiekundigen, pedagogen en psychologen hun inzichten over het boek De Ontevreden Baby van Pamela Douglas. We bespreken thema’s zoals huilen, slapen en voeding. De opnames zijn gemaakt tijdens het Babycongres (januari 2025) van partner Logacom.

De een-op-een-relatie tussen kind en pedagogisch medewerker in de kinderopvang heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van het kind. En dat zorgt er weer voor dat de overgang naar de basisschool soepeler verloopt. Dat blijkt uit onderzoek van Rosanne Sluiter, gepromoveerd op 21 februari 2025 aan de Universiteit van Amsterdam.

Jeanine Mulder was recent te gast bij de Kinderopvang Podcast van Brancheverenging Kinderopvang (BK). De medeauteur van Vol Vertrouwen. Werken met dreumesen en peuters. Geïnspireerd op de visie van Emmi Pikler, is eigenaar van kinderopvang Duimelot en vorig jaar finalist van de BK speelruimte award. In deze podcast deelt zij onder andere haar visie op de kinderopvang en vertelt ze hoe haar liefde ontstond voor de unieke visie van pedagoog Emmi Pikler.

Gemeenten spelen een belangrijke rol in het bestrijden van achterstanden in het onderwijs. Ze zijn verplicht om jaarlijks overleggen te organiseren met kinderopvanghouders en schoolbesturen over onderwijsachterstanden. Dit overleg over onderwijsachterstanden vindt echter niet altijd plaats en wanneer het wel plaatsvindt, blijven concrete afspraken soms uit.